Hipofiz Bezi Nedir?
Vücudumuzdaki pek çok hormonun üretiminden ve salgılanmasından hipofiz bezi sorumludur. Bu bezde oluşabilecek rahatsızlıklar, çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Beynin merkezinde yer alan hipofiz bezinden salgılanan hormonlar ve görevleri şöyledir:
- Prolaktin: Süt hormonu
- GH: Büyüme hormonu
- ACTH: Tuz ve su dengesi ve kortizon salınması
- TSH: Tiroit uyarıcı hormon
- FSH ve LH: Cinsiyet hormonları
Hipofiz Bezinde Oluşan Adenomların Etkisi Nedir?
Hipofiz bezinde gözlemlenen adenomlar, iyi huylu tümörlerdir. Başka bir bölgeye yayılma ihtimali yoktur ve kanser olarak değerlendirilmez. Ancak, bazen aşağıdaki 2 etkiye neden olabilir:
- Meydana gelen adenom; bu hormonlardan bir tanesini ya da daha fazlasını salgılıyor ise hormon dengesizliğine bağlı olarak bulgular gelişebilir. Örneğin, süt hormonun fazla salgılanması durumu söz konusuysa; kadın bireylerde göğüsten süt gelir, erkek bireylerde ise göğüslerde büyüme gözlemlenir.
- Hipozif adenomlarının neden olduğu diğer etki ise büyüyen adenomun çevresindeki dokuların sıkışmasıyla ilgilidir. Hipofiz bezine en yakın bölgede olan göz sinirleri etkilenerek, görme şikayetlerine neden olabilir. Bu şikayetler genellikle her iki gözde, yarım görme kaybı olarak yaşanır.
Hipofiz Adenomlarının Tanısı Nasıl Konur?
Adenomların görülmesi ve çevresindeki dokularla olan ilişkisinin değerlendirilebilmesi için hipofiz manyetik rezonans görüntüleme yöntemi yeterlidir. Tespit edilen 1 cm’den küçük adenomlara mikroadenom, daha büyük adenomlara ise makroadenom denir. Kan tahlili ile hormona bakılırken, göz muayenesi ile de görme kayıpları incelenir.
Hipofiz Adenomlarının Tedavisi Var mı?
Adenomların yayılmadığını ve iyi huylu olduğunu söyledik. Böyle bir durumun varlığında izlenen 4 yöntem var:
- Takip: Adenomdan herhangi bir hormon salgılanmıyor, çekilen manyetik rezonans görüntülemede 1 cm’den küçük çıkmış ya da etrafta bulunan dokulara herhangi bir baskı oluşturulmuyorsa takip edilir.
- İlaç Tedavisi: Meydana gelen adenom göz sinirlerine baskı uygulamıyor ve 1 cm’den küçükse, fakat hormon salgılıyorsa ilaç tedavisine başlanır.
- Cerrahi Tedavi: Adenom çevresindeki dokulara baskı uyguluyor ve görme kaybına yol açmışsa ya da salgıladığı hormon yüksek düzeyde ve ilaç tedavisine olumlu yanıt vermiyorsa cerrahi yöntemle var olan adenom çıkarılır.
- Gamma Knife: Ameliyat sonrasında; şah damarına yakın alanda herhangi bir adenom yapısına rastlanılırsa, tek seanslık ışın tedavisi gerekli görülebilir. Bazı durumlarda ise cerrahi yönteme alternatif tedavi yöntemi olarak uygulanır.
