Lipödem Nedir?
Lipödem, özellikle kadınları etkileyen bir cilt ve yağ dokusu hastalığıdır. Cilt altındaki yağ hücrelerinin anormal şekilde büyüyüp çoğalmasıyla ortaya çıkar. Bu durum, vücut şeklinde belirgin bir değişikliğe ve şişkinliğe neden olur. Genellikle alt vücutta meydana gelir. Özellikle kalça, uyluk ve diz bölgelerinde simetrik olarak görülür. Lipödem, birçok insanın günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir, fiziksel ve duygusal rahatsızlığa neden olabilir. Ancak halen yanlış teşhis edilen veya görmezden gelinen bir hastalıktır. Bunun nedeni, lipödem belirtilerinin obezite veya selülit gibi diğer hastalıklarla karıştırılabilmesidir.
Birçok kişi, lipödem belirtilerini "sadece kilolu olmak" veya "şekilsiz hissetmek" olarak görebilir. Bu durum doğru teşhis ve tedaviye ulaşmayı engelleyebilir ve etkilenen kişilerin yaşam kalitesini düşürür.
Lipödem Belirtileri:
Lipödem belirtileri, aşırı yağ birikiminin olduğu bölgelerde ortaya çıkar. En yaygın belirtiler arasında aşağıdakiler bulunur:
- Alt vücutta simetrik olarak şişkinlik ve ağırlık hissi
- Bacaklarda veya kollarda aşırı yağ birikimi. Bacaklarda, uyluklarda ve kalçalarda ağırlık hissi ve şişkinlik
- Ciltte hassasiyet, ağrı veya dokunmaya karşı hassasiyet
- Genellikle ayak bileklerinden belirgin bir şekilde ince olan "tepesi" olan yağlı bir görünüm
Lipödem’in Nedenleri ve Görülme Sıklığı
Lipödem'in tam nedeni bilinmiyor. Ancak genetik ve hormonel faktörlerin etkili olduğu düşünülüyor. Lipödem, genellikle ergenlik veya hamilelik sırasında ortaya çıkar veya hormonal değişikliklerle tetiklenebilir. Bu durumda, yağ hücreleri anormal bir şekilde büyür ve çoğalır, ancak yağ yakma mekanizması etkilenmez. Lipödem, kilo vermekle veya egzersizle düzeltilemeyen bir durumdur.
- Genetik Altyapı
- Hormonal Etkiler
- Damarsal Bozukluklar
- Yağ Dokusu Bozuklukları
Toplumun ve sağlık profesyonellerinin lipödem konusunda farkındalığı düşüktür. Genellikle, lipödem obezite veya lenfödem ile karıştırılır. Bu nedenle lipödem tanısı konan hasta oranı gerçekte var olan hasta oranının çok altındadır.
Lipödem 5 farklı tipten oluşur;
Tip 1: Pelvis, popo ve kalçada oluşan yağ birikimi
Tip 2: Popodan dizlere kadar oluşan yağ birikimi (dizlerin iç tarafında yağ katlanması)
Tip 3: Popodan ayak bileklerine kadar oluşan yağ birikimi
Tip 4: Kollarda yağ birikimi (a-c);
a) Kolda, dirsek ile omuz arasındaki bölge
b) Kolda, dirsek ile el bileği arasındaki bölge
c) Tüm kolda yağ birikimi
Tip 5: Dizlerde ve ayak bilekleri arasındaki bölgede yağ birikimi
Lipödem Tedavi Edilebilir mi?
Lipödem tedavi seçenekleri sınırlı olan bir hastalıktır. Tedavi seçenekleri semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Erken tanı ve tedavi sürecinde çok önemli bir etkendir, aksi takdirde lipödem kademeli olarak genişlemeye devam ederek ve hastaları yatağa bağımlı hale getirebilir.
Lipödem Tedavi Seçenekleri:
Lipödem tedavisinde de lenfödem tedavisinde uyguladığımız kombine boşaltıcı tedaviyi öneriyoruz. Bu tedavi elle yapılan drenaj masajları, egzersizler, cilt bakımı, bandajlama gibi alt grupları içerir. Özellikle ağrıyı, hassasiyeti azaltmada lipödemli hastalara faydalıdır. Lenfödem de eşlik ediyorsa, şişlikte özellikle daha fazla azalma beklenir.
Lipödem tedavisinde bir dizi seçenek bulunur. Bunları genel olarak iki başlık altında toplamak mümkün. İşte lipödem tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler:
-
Konservatif Tedaviler:
Lipödem tedavisinin ilk basamağı, semptomları hafifletmek için konservatif tedavi yöntemleridir;
Kompresyon giysileri, lenfatik drenaj masajı ve düzenli egzersiz gibi konservatif tedaviler arasında yer alır. Bunlara ek olarak, elastik bandajların veya kompresyon giysileri kullanımı, ödem kontrol etmek için düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyetle beraber kilo kontrolü yer alabilir.
- Kompresyon Tedavisi: Lipödemin etkilediği vücut kısımlarına yönelik özel bası kıyafetlerinin kullanılması sağlanabilir. Bu tedavi sayesinde, etkilenen bacaklara basınç uygulayarak lenf akımını destekleyecek, ödemi ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olacaktır.
- Kompleks Dekonjestif Tedavisi (Kdt): Lenfödem tedavisinde de kullanılan çok bileşenli bir tedavi yaklaşımdır. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümünde uzman fizyoterapistler tarafından uygulanan bir programdır. Hastaya özel bir tedavi programı düzenlenir. Tedavi programında; terapötik egzersizler, cilt bakımı ve hasta eğitimi kombinasyonları aynı zamanda kişiye özel bandajlama, bası giysileri ve tedavi edici egzersizleri içerir.
- Basınçlı Havalı Tedavisi (PNF): PNF, bacaklara veya diğer etkilenen bölgelere basınçlı hava uygulayan bir tedavi yöntemidir. Hareketin başlamasına yardımcı olur. Koordinasyonu geliştirir ve hareketin hızını ayarlayarak, hastanın gevşemesini sağlar. Şişlikleri ve ağrıyı azaltır.
- Manuel Lenfatik Drenaj (MLD): MLD, uzman fizyoterapistler tarafından uygulanan özel bir masaj tekniğidir. Lenfatik sistemi uyarır ve şişlikleri azaltarak, dolaşımı iyileştirmeye yardımcı olur.
- Egzersiz: Yürüyüş yapmak, havuzda yapılan yüzme egzersizleri, lenfatik yoga, bisiklet veya pilates gibi düşük yoğunlukta yapılacak fiziksel aktiviteler lipödem için çözüm olmasa da ağrıyı ve ödemi azaltacaktır.
- Sağlıklı Beslenme: Uzman bir diyetisyenden yardım alınmalıdır. Diyetisyen tarafından hastaya özel diyet programı hazırlanmalıdır.
- Psikolojik Destek: Depresyon, izolasyon ve yeme bozuklukları gibi sorunlara sebep olabilen lipödem hastalığı, hastanın ruh sağlığına zarar verebilmektedir. Uzman bir psikologdan yardım alarak ruhsal açıdan terapilerle hastanın bu süreçte desteklenmesi gerekebilir.
-
Cerrahi Seçenekler:
Cerrahi yaklaşımlar olarak yağ aldırma veya lipödem cerrahisi, ileri durumlarda düşünülebilecek seçeneklerdir.
Liposakşın: Lipödem tedavisinde sıklıkla kullanılan cerrahi bir seçenektir. Bu işlemde, aşırı yağ dokusu çıkarılır ve vücut şekillendirilir. Bu işlemde, lipödemli bölgelerden fazla yağ dokusu alınır. Ancak liposakşın, lipödemli bölgelerin tamamen iyileşmesini sağlamaz ve tekrarlayabilen bir durum olabilir.
Kombine Tedavi: Lipödem tedavisinde genellikle birden fazla yöntemin bir arada kullanılması önerilir. Kombine tedavi, semptomların hafifletilmesi ve hastanın yaşam kalitesinin arttırılması için farklı tedavi seçeneklerinin birleştirilmesini içerir.
Sonuç olarak; lipödem, çoğunlukla kadınları etkileyen, dolaşım bozukluğunun yol açtığı bir hastalıktır. Fiziksel olduğu kadar duygusal olarak da sağlığı olumsuz etkileyebilir. Farkındalığı artırmak, doğru teşhis ve tedaviye erişimi desteklemek önemlidir.
Lipödem hakkında daha fazla bilgi edinmek, bir sağlık uzmanına danışmak ve destek gruplarından yardım almak, etkilenen kişilerin bu durumu yönetmelerine ve yaşam kalitelerini iyileştirmelerine yardımcı olacaktır.
